FİZİK TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ Q-Z

Q-



*quantum (pl., quanta)-kuantum (Aynı özellik taşıyan en küçük bir grup. Buna bağlı olarak proton yükü kuantumlanmış yük olarak kabul edilir.)
*quantum mechanics-kuantum mekaniği (Atomik veya alt atomik düzeydeki parçacıkların davranış kuralları.)
*quantum number-kuantum sayısı (Kuantumlanmış niceliklerin özelliklerini belirleyen rakamlardır. Buna bağlı olarak, bir elektronun atom içindeki açısal momentumu bi kuantum sayısı ile tanımlanabilir.)
*quark-kuark (Hadronların bileşimi. Kuarklar altı çeşittir ve herbirini üç rengi vardır. Üç kuark baryonları oluştururken bir kuark ve antikuark mezonları oluşturur.)






R-


*rad-rad (Alınan veya soğurulan dozla ilgili birim. Bir rad, bir malzemenin kilogramında 1U100 joule enerji bulundurur.)
*radiation-ışınım (Enerjinin elektromagnetik dalgalarla taşınmasıdır. Parçacıklar elektromagnetik dalglar yayarak yok olurlar.)
*real image-gerçek görüntü (Işığın birleşimi ile meydana gelen görüntü.)
*reference system-referans sistemi (Birbirine göre hareket etmeyen nesnelerin oluşturduğu ve böylece diğer nesnelerin hareketlerinin kolayca takip edilebildiği bir sistem. Eylemsiz ve eylemli refereans sistemlerine bakınız.)
*reflecting telescope-yansıtmalı teleskop (Objektif olarak aynaların kullanıldığı teleskoplar)





S-



*saturation-doyum (Magnetik bir malzemenin magnetizasyonun artık değişmediği bölge.)
*second postulate of special relativity-özel göreliliğin ikinci postülası (Boşlukta ışığın hızı, kaynağın veya gözlemcinin bulunduğu çerçeveden bağımsız olarak değişmezdir.)
*series circuit-seri devre (Dirençlerin (veya güç kaynaklarının) bir uçlarının diğer elemanın bir ucuna bağlanması ile oluşturulan ve içinden tek akım geçen devredir.)
*shell (A collection of electrons in an atom that have approximately the same energy.)
*shock wave (The characteristic cone-shaped wave front that is produced whenever an object travels faster than the speed of the waves in the surrounding medium.)
*short circuit (A pathway in an electric circuit that has very little resistance.)
*sliding friction-kayma sürtünmesi (Göreli harekette birbirine temas eden yüzeyler arasında sürtünme kuvveti.)
*solid-katı (Şekli ve hacmi olan maddelere bu ad verilir.)
*sonar-sonar (Su içerisindeki ses dalgaları.)
*spacetime-uzay zamanı (Uzay ve zaman arasındaki bağıntının kurulduğu zaman ve üç boyutlu koordinat sisteminin oluşturduğu sistem.)
*special theory of relativity-Göeliliğin özel teorisi (Hızın çok büyük değerlerinde Newton mekaniğinin yerine kulanılan zaman ve yer kavramlarının birlikte kullanıldığı bir teori.)
*specific heat-öz ısı (1 gram malzemenin sıcaklığını 1 derece artırmak için gerekli olan ısı.)
*spherical aberration-küresel bozulma (Bir lensteki yüzey üzerindeki bozulma veya küresel aynaların küresellikten sapması.)
*spring constant-halka sabiti (Birim uzunluğundaki halkaları birarada tutan kuvvet. Metre başına Newton olarak birimlendirilir.)
*stable equilibrium-kararlı denge (Bir cismin denge konumundan veya pozisyonundan saptırıldığınmda tekrar denge konumuna dönmek istemesidir.)
*standing wave-duran dalga (Birbirine karşı hareket eden fekansları ve genlikleri aynı olan iki dalganın yaptığı girişim olayıdır. Sonuç dalgası nodal ve antinodal bölgeler olarak sınıflandırılır.)
*static friction-statik sürtünme (Durgun yüzeyle arasında oluşan sürtünme kuvveti.)
*stimulated emission-eşdeğer salınım (Atoma gelen bir foton yüzünden atomun foton salması olayıdır. Geln fotonun enerjisi ile çıkan fotonun enejisi aynıdır.)
*strange-acayip (Üçüncü kuark çeşidi.)
*strange particle-acayip parçacık (Acaiplik değei sıfırdan farklı olan parçacıklar için kullnılır. Kuark modelinde bir veya birden fazla kuarkın acayiplik kuantum sayısına sahip olması durumudur.)
*strong force-baskın kuvvet (Çekirdeklerin içinde bulunan nükleonları birarada tutan kuvvet.)
*subcritical-kritikaltı (Her parçalanma sonucunda ortalama birden az nötronun ortaya çıkması olayıdır.)
*supercritical-süperkritik (Zincirleme reaksiyon sonucunda birden fazla nötronun çıkması ile reaksiyonun artarak devam etmesi. Atom bombasının patlaması iyi bir örnektir.)
*superposition-süperpozisyon (İki veya daha fazla dalganın uzayda bir yerde üstüste gelmesi olayıdır.)




T-


*terminal speed (The speed obtained in free fall when the upward force of air resistance is equal to the downward force of gravity.)
*tesla (The SI unit of magnetic field.)
*thermal energy - ısı enerjisi
*Internal energy -iç enerji
*thermal equilibrium (A condition in which there is no net flow of thermal energy between two objects. This occurs when the two objects obtain the same temperature.)
*thermal expansion (The expansion of a material when heated.)
*thermodynamics-termodinamik (Fiziğin, ısı ve diğer enerjiler arasındaki ilişkisini inceleyen dalıdır.)
*thermodynamics, first law of-termodinamiğin birinci yasası (Bir sistemin iç enerjisi, sisteme aktarılan ısı artı sistem üzerine yapılan iş ile artırılabilir.)
*thermodynamics, second law of-termodinamiğin ikinci yasası (Üç özdeş form vardır : (1) Çevresine ısı yaymayan ve mekanik iş ile çalışan bir ısı makinesi yapılamaz. (2) Düşük sıcaklıktan daha yüksek sıcaklığa ısı transferi yaparak elde edilen soğutucular ancak mekanik iş kullanılarak yapılabilir. (3) Bir sistemin entropisi daima artma eğilimindedir.)
*thermodynamics, third law of-termodinamiğin üçüncü yasası (Mutlak sıfıra deneysel olarak yaklaşılabilir fakat ulaşılamaz.)
*thermodynamics, zeroth law of-termodinamiğin sıfırıncı yasası (A ve B nesneleri C nesnesi ile termodinamik dengede ise A ve B kendi başlarına da termodinamik dengededir. )
*top-üst
*Taltıncı kuark çeşidir.
*torque-moment (Kuvvetin döndürücü etkisi. Kuvvetle yarıçapın (etrafında dönmenin olduğu noktaya olan uzaklık) çarpımıdır. Sıfırdan farklı bir moment (net moment) bir cismin açısal momentumunu değiştirir.)
*total internal reflection-toplam iç yansıma (Kırılma indisi yüksek olan bir ortamdan kırılma indisi küçük ortama geçen dalganın kritik açının hemen altındaki açılarda yansımalar yapmasıdır.)
*translational-dönüştürülebilir (Dönme doğulusunun değiştirilmesi durumudur.)
*transverse wave-yansıyan dalga (Bir ortam içinde titreşen dalganın titreşimlerinin bu ortam içindeki ilerleme doğrultularına dik olma durumudur.)
*trough-yarık (bozulan dalganın içinde oluşan vadi.)




U-


*umbra-umbra (Işık kaynağının ulaşamadığı bir gölgenin en karanlık kısmı.)
*uncertainty principle-belisizlik ilkesi (Bir cismin, aynı doğultuda olan konumunun ve momentumunun (skaler) çarpımları Planck sabitinden daima büyüktür. Dpx Dx >= h. Belirsizlik ilkesi eneji ve zamana da uygulanabilir.)
*universal gravitation, law of-evrensel çekim yasası (F = G*M1*M2/ r2, denklemdeki F evrendeki bir cisme etki eden kuvvet, G evrensel çekim sabiti, M1 ve M2 etkileşen kütleleri, r ise kütle merkezleri arasındaki uzaklığı göstermektedir.)
*unstable equilibrium-kararsız denge durumu (Denge konumu civarında sebest bırakıldığında denge konumundan uzaklaşılma olaydır.)



V-


*van der Waals bonding-van de Waals bağı (Atom veya molküller arasındaki elektrik etkileşmelerinden otaya çıkan zayıf bağlanma.)
*vector-vektör (Büyüklüğü ve doğrultusu olan bir nicelik.)
*velocity-hız (Bir cismin süratinni ve yönünü belli eden vektörel bir nicelik.)
*vibration-titeşim (Denge konumu veya şekli etrafında hareket etme.)
*virtual image-sanal görüntü (Görüntüden bulunduğu yerden gelen ışık ile oluşan görüntü.)
*viscosity-akışkanlık (Sıvı içerisindeki sütünme.)
*volt-volt (SI sisteminde elektriksel potansiyelin birimi. 1 volt luk gerilim, 1 ohmluk direnç üzerinden 1 ampelik akımın geçmesini sağlar.)





W-


*watt-watt (Gücün SI sistemindeki birimi, 1 Joule/watt The SI unit of power, 1 joule per second.)
*wave-dalga (Enerjinin bir aracı malzeme olmadan bir yerden başka bir yere aktarılması.)
*wavelength-dalgaboyu (Peiyodik bir dalganın tekrarlanan en kısa uzunluğudur. Bu dalganın bir tepesinden diğe tepesine olan uzaklıktır.)
*weak force-zayıf kuvvet (Beta sönümüne neden olan kuvvet. Bu kuvvet W ve Z0 parçacıkları arasındaki değişimden kaynaklanır. Lepton ve hadronların hepsi bu tür kuvvetler etkileşirler.)
*weight-ağırlık (Bir referans sistemine göre durgun olan nesneye etki eden kuvvet. Bazı eylemsiz sistemler için bir nesneyi çeken çekici kuvvet. W = mg.)
*work-iş (Bir cismi bir yerden başka bir yere hareket ettiren kuvvetin harcadığı enerji. Enerji birimindedir. Joule olarak tanımlanır.)



X-



*X ray-X-ışını (Yüksek enerjili fotonlar, katot ışınlarından türetilebilir veya atomlardaki elektronların üst enerji seviyelerinden daha alt enerji seviyelerine düşmesinden elde edilebilir. X-ışınlarının frekansı mor ötesi ve gamma ışınları arasındadır.)



Y-
"Y" ile başlayan terim yok.


Z-

"Z" ile başlayan terim yok.